Đại hoàng

ĐẠI HOÀNG
Tên khoa học: Rheum palmatum L., họ Rau răm (Polygonaceae)
Tên gọi khác: Xuyên đại hoàng, Tướng quân, Hoàng lương, Xuyên quân, Hoàng lương
Bộ phận dùng: Thân rễ cạo bỏ vỏ
Tính vị: Vị đắng, tính hàn
Thành phần hóa học: Trong Đại hoàng có hai loại hoạt chất tác dụng trái ngược nhau là hoạt chất có tính thu liễm – hợp chất có tanin và hoạt chất có tác dụng tẩy gồm rhein-8-O-glucoside, emodin-8-O-glucoside, emodin-8-O-glucoside, physcion-8-O-glucoside, aloe-emodin-8-O-glucoside
Công dụng: Lợi tiểu tiện, giải độc, tiêu ứ, thông kinh. Chủ trị: Táo bón do nóng trong, đau bụng, vàng da, chấn thương tụ máu, chảy máu cam, nhọt độc sưng đau
+ Tửu Đại hoàng: Thanh thượng tiêu. Chủ trị: Thượng tiêu nhiệt độc làm mắt đỏ, họng sưng, lợi răng sưng đau
+ Thục Đại hoàng: Tả hỏa giải độc. Chủ trị: Mụn nhọt, đinh độc
+ Đại hoàng thán: Lương huyết, chỉ huyết. Chủ trị: Máu nóng, xuất huyết do tụ máu
Cách dùng, liều dùng:
+ Liều dùng: 3 – 12 gram/ngày (dùng nhuận tràng, tẩy, xổ)
+ Cách dùng: Dùng tả hạ (tống ra bằng đường đại tiện) không nên sắc lâu. Dùng ngoài với lượng thích hợp; tán bột trộn dấm để bôi, đắp nơi đau
Sơ chế: Thân rễ rửa sạch, ủ mềm, thái lát dày, phơi bóng dâm nơi thoáng mát
+ Tửu Đại hoàng (Đại hoàng tẩm rượu): Phun rượu lên Đại hoàng phiển cho ẩm đều, ủ qua, cho vào nồi đun nhỏ lửa, sao hơi se, lấy ra, phơi chỗ mát cho khô. 10 kg Đại hoàng phiến tương đương 10L rượu
+ Thục đại hoàng: cắt Đại hoàng thành miếng nhò, trộn đều rượu cho vào thùng đậy kín, đặt vào nồi nước nấu cách thủy cho chín lấy ra phơi khô. 10 kg Đại hoàng dùng 3L rượu
+ Đại hoàng thán: Cho phiến Đại hoàng vào nồi sao to lửa đến khi mặt ngoài màu đen xém, bên trong màu nâu sẫm, nhưng vần còn hương vị Đại hoàng